Daniel Kahneman (laureat nagrody Nobla) oraz jego współpracownik Amos Tversky (prawdopodobnie również dostałby tę nagrodę ale wcześniej umarł) przeprowadzili kontrowersyjny eksperyment dotyczący wymyślonej postaci kobiety o imieniu Linda. Poniżej zamieszczam opis z książki Daniela Kahnemana pt: “Pułapki myślenia o myśleniu szybkim i wolnym” i brzmi on następująco:
“Linda ma 31 lat, jest niezamężna, wygadana i bardzo inteligentna. Skończyła filozofię. Na studiach bardzo się angażowała w zwalczanie dyskryminacji i promowanie sprawiedliwości społecznej, a także brała udział w demonstracjach przeciw energii jądrowej.” Do powyższego opisu uczestnicy mieli dopasować najbardziej prawdopodobne zawody.
1. Linda jest nauczycielką w szkole podstawowej.
2. Linda pracuje w księgarni i ćwiczy jogę.
3. Linda działa w ruchu feministycznym.
4. Linda jest pracownicą opieki społecznej i pomaga osobom z zaburzeniami psychicznymi.
5. Linda jest członkinią Wyborczej Ligi Kobiet (ruch feministyczny w USA).
6. Linda jest kasjerką bankową.
7. Linda jest agentką ubezpieczeniową.
8. Linda jest kasjerką bankową i działa w ruchu feministycznym.
Linda świetnie pasuje do obrazu feministycznej aktywistki oraz nieźle do obrazu osoby pracującej w księgarni i uprawiającej jogę, natomiast dość słabo do roli bankowej kasjerki czy agentki ubezpieczeniowej.
Zastanawiam się czy Ty też tak masz, że zanim przypasujesz jakaś odpowiedź wyobrażasz sobie poszczególne postacie (co robią, jak się zachowują, itp.) – jeśli też tak masz napisz w komentarzu “wyobraźnia”.
Przejdźmy do meritum. Co było głównym celem tego badania? Spójrzmy na pozycję 6 oraz 8. Co jest bardziej prawdopodobne: Linda jest kasjerką bankową? Czy Linda jest kasjerką bankową i działa w ruchu feministycznym?
…
Chciałbym, żebyś się zastanowił i odpowiedział na to pytanie 🙂
…
…
…
Otóż bardziej prawdopodobne jest, że będzie kasjerką. Chciałbym, żebyś spojrzał na grafikę którą zamieściłem do tego postu.
Zbiór kasjerek feministek zawiera się całkowicie w zbiorze kasjerek, specjalnie dodałem kolejne podzbiory, które również zawierają się całkowicie w tej grupie. Im dalej będziemy uszczegółowiać opis tym mniejszy będzie zbiór i będzie mniej prawdopodobny, przykładowo: “kasjerka, która jest samotną matką z 3 dzieci, w tym jedno jest koloru czarnego jest mniej prawdopodobne niż samo bycie kasjerką.”Czy się ze mną zgadasz? 🙂
Prowadzący przeprowadzili badanie jeszcze raz. Ustawiając opcję 6 zaraz przy 8. Okazało się, że aż 89% studentów pogwałciło to prawdopodobieństwo. Stwierdzili więc, że podsuną to badanie do osób które siedzą w liczbach. Dostali je doktoranci w zakładzie teorii w Stanford Graduate School of Business, z których każdy miał na koncie po kilka zaawansowanych zajęć z prawdopodobieństwa, statystyki i teorii decyzji. Okazało się, że aż 85% respondentów uważało za bardziej prawdopodobne wersję z kasjerką feministką niż ze zwykłą kasjerką.
Przechodząc dalej.
Badacze chcieli jeszcze bardziej uprościć eksperyment i dali możliwość tylko dwóch opcji. Skróconą wersję zamieszczam poniżej.
Która możliwość jest bardziej prawdopodobna:
1. Linda jest kasjerką
2. Linda jest kasjerką i działa w ruchu feministycznym
Okazało się, że na kilku czołowych uniwersytetach w USA opcję drugą wybierało od 85-90% badanych. Dochodzi tutaj do zderzenia logiki z reprezentatywnością. Umysł bardziej skupia się na dopasowaniu właściwego opisu niż na logice.
Dlaczego wrzucam akurat taki post? Ponieważ umiejętność szacowania prawdopodobieństwa jest istotna w dorosłym życiu i wpływa na nasze wybory. Zastanów się czy podczas podejmowaniu decyzji nie kierujesz się zasadą spójności/reprezentatywnością potocznie też mówiąc stereotypom niż na samej logice? Może to bombardować pewne obszary życia, np. budowanie relacji. Myślę tutaj o wymyślaniu mało prawdopodobnych scenariuszy i wierzenie w nie…
Moje opracowanie na podstawie Daniel Kahneman „Pułapki Myślenia”.
Polecam zajrzeć na pozostałe wpisy.
Oraz zaobserwowania mojego Instagrama https://www.instagram.com/napisz_cos/
Dziękuję, że jesteś! Thank YOU!